Coraz więcej osób współczesnego społeczeństwa zdaje sobie sprawę, że ekologia to nie moda, tylko konieczność. Dlatego wiele osób podejmuje działania, aby nie zaśmiecać naszej planety, nie zanieczyszczać powierzchni lądów, mórz ani powietrza. Ludzkość zaczęła się skupiać na poszukiwaniu odnawianych źródeł energii, wśród których prym wiodą farmy wiatraków wytwarzające prąd. Każdy z nas na własnym podwórku również ma spore pole do działania. Wiele osób decyduje się pozyskiwać energię do ogrzania domu i uzyskania ciepłej wody z paneli fotowoltaicznych, popularne stają się pompy ciepła, a tradycyjny kominek zostaje zastąpiony przez biokominek. Coraz też większą uwagę przykładamy do segregacji śmieci. Choć obowiązek segregacji odpadów spoczywa na nas już od kilku lat, nadal mamy wiele wątpliwości i zastanawiamy się nad tym, gdzie wyrzucać żarówki, czy stare ubrania do jakich śmieci zakwalifikować, albo gdzie wyrzucić patelnię?

 

 Segregacja śmieci – zasady

Aby wiedzieć, jak segregować śmieci najpierw trzeba poznać zasady segregacji. Sortowanie śmieci nie będzie miało sensu, jeśli nie będziemy tego robić rzetelnie i zgodnie z przyjętymi zasadami. Zatem jak segregować śmieci w bloku?

Każdy z nas ma obowiązek zbierania odpadów dzieląc je na 5 różnych frakcji. Kolory pojemników na śmieci w całym kraju są te same: Żółty, niebieski, zielony, brązowy i czarny.

W pojemniku żółtym gromadzimy metale i tworzywa sztuczne, pamiętając o tym, aby puszki po napojach czy butelki plastikowe zgnieść najpierw, aby zmniejszyć ich gabaryty. Do takiego pojemnika wkładamy wszelkie torebki plastikowe, zakrętki od butelek, opakowania plastikowe po żywności, a także kartony po soku i mleku. Nie jest to natomiast miejsce dla nawet metalowych opakowań po olejach samochodowych, farbach, nie wyrzucamy tu również sprzętów elektrycznych i elektronicznych.

Pojemnik niebieski powinien gromadzić papier, a więc umieścimy tu rozmaitego rodzaju ulotki, zeszyty, papier biurowy, gazety, czasopisma i tekturę. Nie jest to natomiast miejsce do gromadzenia zużytych chusteczek i ręczników papierowych, a także opakowań papierowych, które są zatłuszczone.

Zielony pojemnik powinien zawierać szkło, zatem umieścimy tu słoiki i butelki, opakowania po lekach czy kosmetykach. Jednak nie jest to pojemnik na ceramikę, szkło stołowe czy szyby z okna, a także żarówki, świetlówki i porcelanę.

W brązowym pojemniku gromadzimy odpady biodegradowalne. Jednak i tu są pewne ograniczenia co do takich odpadów możemy zaliczyć. Umieścimy tu takie rodzaje odpadów jak wszelkie pochodne warzyw i owoców, fusy po kawie i herbacie, skorupki jaj, zwiędłe kwiaty, resztki jedzenia, ale z pominięciem odpadów zwierzęcych. Nie wrzucamy do brązowego pojemnika kości i tłuszczu zwierzęcego, ani odchodów zwierzęcych.

Mieszkańcy wsi, którzy zastanawiają się jak segregować śmieci w domu mają jeszcze potrzebę utylizacji odpadów zielonych, na które składają się, skoszona trawa, liście, drobne gałęzie, kamienie, popiół i ziemia. Zwykle gmina organizuje odbiór takich odpadów od marca do listopada, ale dobrym sposobem ich utylizacji jest założenie około domowego kompostownika.

Ostatni z pojemników, jaki odbiera odpady zmieszane ma kolor czarny. Gromadzi się w nim odpady, które nie pasują do wcześniej opisywanych. Zatem tu wrzucimy resztki mięsne z obiadu, zużyte ręczniki papierowe czy chusteczki, potłuczone szkło okienne, odchody zwierzęce, tekstylia, pieluchy jednorazowe i wiele innych. Jednak nadal nie wolno do niego wrzucać sprzętów AGD, elektrycznego czy elektronicznego, chemikaliów i odpadów budowalnych.

Klasyfikacja odpadów 

Choć segregacja śmieci i odrębne kolory pojemników towarzyszą nam już czas jakiś, to jednak wielu z nas ma nadal trudności z dopasowaniem odpadu do odpowiedniego pojemnika. A segregowanie śmieci specjalnych przychodzi nam z jeszcze większą trudnością. Duża część społeczeństwa nie wie co począć z takimi odpadami jak suszarka do włosów, stary telefon komórkowy, bateria, przeterminowane lekarstwa czy styropian. Gdzie wyrzucać tego typu odpady?

Przede wszystkim żaden z wymienionych przedmiotów nie powinien dostać się do pojemników do segregacji śmieci wcześniej opisanych. Na przykład stare lekarstwa powinno się odnieść do apteki, w której jest prowadzona ich zbiórka, baterie i akumulatory powinny znaleźć swoje miejsce w punkcie, który zbiera tego typu odpady. Również elektrośmieci są zbierane przez wyspecjalizowane punkty. Natomiast odpady budowlane gromadzi się najpierw do zamówionego kontenera lub worka, po których napełnieniu zleca się odpłatne ich wywiezienie.

 

Odpady segregacja – prawo wyboru, czy obowiązek

Wielu z nas nie segreguje śmieci, bo jak twierdzi, nie ma w domu miejsca na 5 koszy na śmieci. Według badań obecnie, mimo takiego wymogu, śmieci segreguje około 66% Polaków. Od 1 stycznia 2025 roku nie ma już możliwości wyboru czy właściciel nieruchomości wybiera segregację i mniejsze z tytułu wywozu odpadów rachunki, czy też wrzuca wszystkie śmieci do jednego kubła i płaci wyższe rachunki. Od tego roku każda nieruchomość ma obowiązek prowadzenia selektywnej zbiórki odpadów. Dla tych czytelników, którzy są niechętni segregacji poniżej przedstawiamy kilka argumentów mówiących o tym dlaczego warto segregować śmieci.

Dla wielu osób perspektywa zaśmiecenia naszej planety, to odległa, nierealna przyszłość. Z perspektywy naszego życia, jest to rzeczywiście olbrzymi okres czasu. Jednak każda jednostka ma wpływ na przyszłość powietrza, mórz i ziemi. Wraz ze zwiększoną świadomością ekologiczną ludzi, poprzez odpowiednie gospodarowanie odpadami, ludzkość wpływa na poprawę warunków życia zwierząt, roślin i ludzi. Selektywna zbiórka odpadów to także obniżenie kosztów prowadzenia wysypisk, a także pozyskiwanie surowców wtórnych, które po recyklingu zyskują nowe życie i wracają do użytku. Żeby nie być gołosłownym – kilka przykładów:

Recykling papieru. Do produkcji papieru wykorzystuje się głównie drewno. Do wytworzenia tony papieru potrzeba około 17 drzew. Przy odzyskaniu papieru i powtórnym jego przetworzeniu wpływa się na ograniczenie wycinki drzew.

Recykling tworzyw sztucznych. Tworzywa sztuczne to produkty, które charakteryzuje bardzo długi okres rozpadu. W Polsce rocznie powstaje 1,5 mln ton różnego rodzaju opakowań, które są wyrzucane. Przy wykorzystaniu recyklingu jest szansa na to, że na dnie mórz będzie zalegać mniej plastiku, hałdy na wysypiskach się zmniejszą, bo powtórne przetworzenie tworzyw pozwoli na produkcję opakowań z odzyskanych plastików.

 

Segregacja odpadów – styl życia

Każdy, kto zacznie segregację, po krótkim czasie zauważy, że nie jest to ani trudne, ani uciążliwe. Nie wiąże się też z częstszym wynoszeniem śmieci z domu. Różnica polega tylko na tym, że raz je wynosimy do żółtego pojemnika, by następnym razem wynieść odpady do pojemnika niebieskiego. Tym jak segregować śmieci i jakie im przynależą kolory pojemników warto też zainteresować dzieci. Gdy nauczymy obowiązku odpowiedniej segregacji swoje dziecko, jest duża szansa, że będzie to kontynuować jako osoba dorosła. Segregacja śmieci dla dzieci może być dla nich nie tylko dobrą nauką, ale też przy okazji zabawą. Wiąże się to przecież z różnokolorowymi pojemnikami, a dzieci lubią kolory i lubią przestrzegać zasad, które uważają za ważne.

Jak prawidłowo segregować śmieci – organizacja w domu

Bardzo ważnym jest, dla własnej wygody, a także by decyzja o segregacji odpadów w domu była trwała, aby sposób w jaki zorganizujemy zbiórkę w domu był niekłopotliwy w użyciu. O ile w dużych mieszkaniach to jak segregować odpady i gdzie oraz jakiego rodzaju postawić pojemniki nie będzie problemem, ze względu na sporą przestrzeń, to posiadaczom małych mieszkań przychodzi z trudnością odpowiednie zagospodarowanie i umieszczenie 5 pojemników. Niezależnie od posiadanej kubatury, ważne jest, aby pojemniki umieścić w taki sposób, aby nie były one źródłem nieprzyjemnego zapachu. Z kosza do segregacji śmieci zawierającego plastik może tak samo wydobywać się nieprzyjemny zapach pochodzący z resztek żywności przylegającej do ścianek opakowań, jak ten wydobywający się z kosza na bioodpady.

Przede wszystkim obecnie w sklepach znajdziemy najróżniejsze kosze do segregacji i im należy się przeglądnąć, aby wybrać takie, które będą dopasowane do miejsca jakie mamy na nie przeznaczone. Często kosze do segregacji śmieci mają kolory tożsame z frakcją na jaką są przeznaczone. Kosze mogą być ustawione jeden koło drugiego lub jeden na drugim. Są też dostępne kosze systemowe pozwalające na wstawienie do szafki całego zestawu gotowego do użycia.

Problemem jest umieszczenie 5 koszy w małym miejskim mieszkaniu, gdzie kuchnia ma na przykład 8 m2. Tu chcemy podsunąć rozwiązanie, które chętnie jest stosowane. Pomysł ten zrodził się u producentów mebli kuchennych, którzy zamiast typowej szafki pod zlewem z dwoma drzwiczkami i przestrzenią pod zlewem słabo wykorzystaną, zaczęli montować szuflady. Przy umiejętnym ułożeniu odpływu zlewu, da się pod nim zamontować 2 szuflady, jedną płytką, drugą, dolną, głęboką, mieszczącą kosze na śmieci. Przestrzeń wynosząca 80 cm (takie są typowe szafki pod zlew) to sporo miejsca na zamontowanie 5 potrzebnych koszy. Zamykana szuflada dodatkowo zatrzymuje ewentualne nieprzyjemne zapachy, a jeśli jest wyposażona w cichy domyk, to użytkowanie jest naprawdę wygodne.

Dodatkowym ułatwieniem dla domowników będzie zakup worków na śmieci w kolorach odpowiadających pojemnikom, do których śmieci są wyrzucane. Obecnie na rynku jest tak duże bogactwo worków na śmieci, że można je kupić nie tylko w wymaganym kolorze, ale również wykonane z właściwego materiału. Na przykład do śmieci biodegradowalnych, również worek, który ulega biodegradacji, a do odpadów papierowych, worek wykonany z papieru. Dzięki takiemu rozróżnieniu poszczególnych odpadów, wynosząc z domu na przykład 3 worki z różnym rodzajem śmieci, mamy pewność, że każdy z nich wyląduje we właściwym do zawartości pojemniku.

Recykling na świecie

Śmieci to kłopotliwy temat w wielu krajach i wciąż znajdują się zarówno tacy, którzy z bogatych krajów chcą się pozbyć problemu i biedne gospodarki, które za niewielkie pieniądze przyjmują odpady i składują je na swoim terytorium. Choć proceder taki nie jest zgodny z prawem, to jednak „śmieciowe podziemie” nadal działa w wielu obszarach.

Jednak sprawa recyklingu odpadów w świecie jest znana od bardzo dawna. Za prekursorów odzyskiwania surowców można uznać Japończyków, którzy już w X wieku zbierali makulaturę, by ponownie ją przetworzyć. Współczesny recykling tak naprawdę swoje początki ma w XIX wieku, kiedy to ubodzy mieszkańcy miast poszukiwali wśród odpadów użytecznych przedmiotów, które następnie mogli sprzedać.

Bez wątpienia liderem w temacie recyklingu jest obecnie Skandynawia. Szwedzkie wysypiska przyjmują obecnie jedynie 1% produkowanych przez Szwedów odpadów. 47% odpadów jest poddanych recyklingowi, a 52% kończy swoją drogę w spalarni, gdzie służy do odzyskania energii. Szwedzki obywatel segreguje odpady do 7 pojemników, ponadto ma do dyspozycji automaty kaucyjne, które służą do zwrotu opakowań typu puszki i butelki, za które jest pobierana (i zwracana) kaucja.

Z kolei Azjaci (Japonia, Korea Południowa) zasłynęli z budowy pneumatycznych, podziemnych systemów transportu odpadów, do których są podłączone zbiorcze pojemniki na odpady. Za pomocą sprężonego powietrza, posegregowane śmieci trafiają do punktów przeładunkowych, a następnie do zakładów przetwarzających je. Japończycy wydają też specjalny biuletyn informujący o sposobie postępowania z odpadami, a strażnicy segregacji pilnują przestrzegania zasad i nakładają grzywny na tych, którzy zasady łamią. Ciekawostką dla nas, segregujących 5 frakcji, może być sposób traktowania odpadów w japońskim mieście Kamikatsu, gdzie mieszkańcy są zobowiązani do dzielenia śmieci na 44 frakcje, a za błędną segregację grożą surowe kary.

Na przeciwległym biegunie znajdują się Chiny. Choć kilka lat temu zadeklarowały, że chcą włączyć się do ochrony środowiska, to niewiele się tam w tej materii zmienia. Do 2018 roku Chiny przyjmowały odpady z innych krajów i składowały je na swoim terytorium, Obecnie już odpadów nie przyjmują, ale jaki jest stan powietrza Chin mieliśmy okazję naocznie sprawdzić na zdjęciach satelitarnych z czasu, gdy z powodu COVID-19 na początku roku 2020 gospodarka Chin stanęła na 2 miesiące. I jak szybko powietrze się „zagęściło” po ponownym uruchomieniu przemysłu. Chiny rocznie produkują 4 mld ton nieczystości pochodzącej z hodowli zwierząt, miasta średnio generują po 200 mln komunalnych odpadów, a chiński przemysł wytwarza 3,3 mld ton odpadów. System utylizacji odpadów funkcjonuje głównie w miastach, wsie w większości nie są nim objęte.

Za największego producenta odpadów na świecie są uważane Indie. Państwo to zupełnie nie panuje nad swoimi śmieciami. Powszechnym jest tam brak toalet, a istniejące kanalizacje kończą swój bieg w rzece lub morzu. Składowiska śmieci w Indiach urastają do tak dużych hałd, że ze względu na bezpieczeństwo ruchu lotniczego zaopatruje się je w światła ostrzegawcze. Powierzchnia składowiska odpadów Delhi ma powierzchnię odpowiadającą 40 boiskom piłkarskim.